2023ko SOFA -The State of Food and Agriculture- txostenaren analisia
FAOk 2023ko The State of Food and Agriculture txostenean nekazaritzako elikagaien munduko egungo sistemen benetako ondorioak aztertu ditu, positiboak zein negatiboak, erabakiak hartzeko orduan oinarri gisa erabiltzeko. Hori guztia, sistema horien eraginkortasuna, inklusibitatea, erresilientzia eta jasangarritasuna areagotze aldera, Garapen Jasangarrirako 2030 Agenda betetzeko.
2023ko txostenak “kostu errealen kontabilitatea” (KEK) kontzeptua barne hartu du, ingurumenean, osasunean eta bizitzeko eran gure nekazaritzako elikagaien sistemek dituzten ondorio ezkutuak argitara emateko ikuspegi gisa. Sistema horiek kostu ezkutuak sortzea areagotzen dute, hala nola, klima-aldaketa, baliabide naturalen degradazioa eta dieta osasuntsuen eskuraezintasuna.
Txostenean bi faseko ebaluazio-prozesua egitea proposatzen da. Lehenengo, KEKn oinarritutako nazio-mailako ebaluazioak hartuko dira oinarri, kostu ezkutu horiek ezagutarazteko; eta ondoren ebaluazio sakon eta espezifikoak egingo dira, konponbideak lehenesteko eta neurri eraldatzaileak hartzera bideratzeko.
Kuantifikatutako kostu ezkutu nagusiak gaixotasunak eta eskulanean emankortasun txikiagoa eragiten dituzten elikadura-ohituretatik eratorriak dira.
Osasunarekin lotuta dauden kostu horiek asko aldatzen dira herrialdearen arabera, baina nabarmenenak sarrera ertain eta altuko herrialdeetakoak dira.
Ingurumeneko kostu ezkutuak, nahiz eta sakonki kalkulatuta ez dauden, kuantifikatutako kostu ezkutuen % 20 baino gehiago dira, eta nekazaritzako balio erantsiaren ia herena dira.
Badirudi kostu ezkutuek karga handiagoa eragiten dietela sarrera txikiko herrialdeei; izan ere, kalkulatzen da, batez beste, bertako barne produktu gordinaren (BPG) % 27 direla, sarrera ertaineko herrialdeetako % 11rekin eta sarrera handiko herrialdeetako % 8arekin alderatuz.
Txosteneko taula interesgarrienetako bat estamentu arduradunaren araberako egon litezkeen eraldaketa-bideena da:
Hurrengo urteko txostenean ebaluazio partikularrak doitzeko aukerei ekingo zaie, nazioko eta nazioarteko politikak egiteko arduradunek ezarritako lehentasunen arabera.
